Wil je ruis voorkomen in je foto’s? Dan is het belangrijk om slim om te gaan met de ISO-instelling van je camera. Wat is echter ISO? De ISO-waarde is een van de belangrijkste instellingen van je camera. Het ISO-getal bepaalt de helderheid van je fotoafdrukken, want het heeft invloed op de lichtgevoeligheid van je camerasensor. In dit artikel leren we je daarom hoe je met de ISO-instelling van je camera kunt spelen en wanneer je welke waarde het beste kunt toepassen. Met deze kennis zijn uitdagende lichtomstandigheden voor jou al snel verleden tijd!
ISO: betekenis en werking
De ISO-waarde vormt samen met de sluitertijd en het diafragma een van de drie zuilen van de belichtingsdriehoek. Het ISO-getal is van belang voor de hoeveelheid licht die je via de camerasensor toelaat. Dit bepaalt de lichtheid en scherpte van je fotoafdrukken. De ISO-waarden staan vaak automatisch in je camera ingesteld, maar kun je zelf ook aanpassen op basis van technische of artistieke redenen. Maar hoe werkt ISO nu precies? Om een goede fotoafdruk te maken, heb je voldoende licht nodig. Je omgevingslicht kan echter wel eens tekort schieten. Als je de ISO-waarde van je camera echter hoger zet, dan hoeft er minder lang licht op je camerasensor te vallen om toch een goed verlichte foto te creëren. Door de ISO-waarde kun je het diafragma en de sluitertijd kort houden. De ISO-waarde stel je in het menu van je camera in. Sommige camera’s hebben zelfs een snelfunctie voor het ISO-getal.
Wanneer kies je welke ISO-waarde?
Het ISO-getal zorgt er dus voor dat je camera een goede foto kan maken, omdat de juiste hoeveelheid licht op de sensor valt. Heb je veel natuurlijk, helder licht, dan is een lagere ISO-waarde beter, zoals bij fotografie tijdens de Golden Hour. Een hogere ISO is juist nodig, als er minder licht is, zoals bij nachtfotografie. We geven in onderstaande tabel de verschillende ISO-waarden weer met de situaties, waarin je de ISO-getallen het beste kunt gebruiken.
| Meest gebruikte ISO-waarden | Wanneer gebruiken? | Type fotografie |
| ISO 100 | Foto’s buitenshuis op zonnige dagen | Wildlife, landschap, straat, trouw, portret en reis fotografie |
| ISO 200 | Foto’s buitenshuis op zonnige dagen met bewolking | Wildlife, landschap, straat, trouw, portret en reis fotografie |
| ISO 400 | Foto’s bij bewolkte, donkere dagen | Wildlife, straat, nacht, trouw, sport, portret en reis fotografie |
| ISO 800 | Foto’s binnenhuis zonder flitser | Wildlife, straat, nacht, trouw, sport, portret en reis fotografie |
| ISO 1.600 | Foto’s bij schemerlicht/avond | Wildlife, straat, nacht, trouw, evenement, sport en reis fotografie |
| ISO 3.200 | Foto’s bij nacht | Nacht, evenement, sport, astro fotografie |
| ISO 6.400 | Foto’s bij heel weinig licht | Nacht fotografie |
| ISO 12.800 | Foto’s bij heel weinig licht | Nacht fotografie |
Er zijn camera’s die lagere, tussenliggende of hogere ISO-waardes hebben. De tussenliggende waardes vind je vooral bij moderne camera’s, omdat deze de ISO-waarde in 1/3 stops weergeven. Je kunt dit bij veel camera’s in de instellingen wel in hele stops veranderen.
Waarom hebben hoge ISO-waarden vaak ruis tot gevolg?
Het heeft geen zin om de ISO van je camera altijd hoog te zetten. Hoe hoger je namelijk het ISO-getal instelt, des te meer ruis creëer je in je foto’s. Zodoende wordt de afdruk korrelig en oogt de foto minder scherp. Ruis ontstaat namelijk als de sensor van je camera de informatie die hij binnenkrijgt niet goed kan verwerken. In sommige gevallen kun je de ruis juist inzetten om je foto meer charme te geven, maar over het algemeen is ruis in je foto ongewenst. Ruis kun je ook voorkomen met een langere sluitertijd, groter diafragma of een flitser. Wanneer ruis precies ontstaat, is afhankelijk van een aantal zaken:
- De afmeting van je camerasensor
- Het aantal pixels op deze sensor
- Het merk van je camera
- Het type camera
ISO, sluitingstijd en diafragma
ISO, sluitingstijd en diafragma vormen samen de zuilen van de belichtingsdriehoek. De ISO bepaalt hoeveel licht er nodig is om een goed verlichte foto te krijgen. De sluitertijd bepaalt hoeveel licht de camera binnenkomt. Hoe langer de sluiter van je camera openblijft, des te meer licht komt je camera binnen. Het lensdiafragma bepaalt de hoeveelheid licht dat de lens doorlaat. De diafragma-instellingen worden f-stops genoemd. Lagere stops leiden tot een grotere opening in het diafragma en dus meer licht door de lens. Het kiezen van een hogere ISO-instelling leidt tot een kleiner diafragma of een kortere sluitertijd, omdat kleine diafragma’s en kortere sluitertijden meteen de hoeveelheid licht die op de camerasensor valt verkleinen.
Tips om de ISO-waarde van je camera goed in te zetten
Je camera kan je veel leren over welke ISO-waarde geschikt is. Daarom kun je het beste spelen met de ISO-instellingen. Zo ontdek je het snelst welke ISO-waarde geschikt is voor jouw foto. Ervaring is je beste leermeester. Ter afsluiting van dit artikel willen we wel nog kort een aantal handige tips geven om snel aan de slag te gaan met de ISO van je camera:
- Begin met een laag ISO-getal.
- Voorkom een trage sluitertijd bij donkere omstandigheden door de ISO aan te passen.
- Vermijd ruis in je foto’s, zodat je toch bijvoorbeeld met schaduwen in je foto’s kunt spelen. Ruis zorgt namelijk voor zwarte pixels in je foto’s, waardoor je niet mooi kunt laten zien waar de schaduwen beginnen en ophouden.
- Houd rekening ermee dat hoe verder je inzoomt, des te langer heeft je camerasensor tijd nodig om het licht op te nemen.
- Gebruik de automatische ISO-instelling van je camera, als je veel fotografeert in wisselende lichtomgevingen.
- Verbeter je foto’s middels nabewerking.
ISO is een krachtig hulpmiddel waarmee je veel controle krijgt over de belichting en sfeer van je foto’s. Door bewust met deze instelling om te gaan, voorkom je ruis en haal je het beste uit elke lichtsituatie. Blijf oefenen, experimenteer met verschillende ISO-waarden en ontdek wat voor jouw stijl het beste werkt. Zo til je jouw fotografie naar een hoger niveau!
